İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi  Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü   Fars Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı

1.       Tarihçe 

II. Dünya Savaşı sırasında Almanya’dan Türkiye’ye iltica eden şarkiyatçı bilim adamı Helmut Ritter, 1938 yılında Ahmet Ateş ile birlikte İstanbul Üniversitesi’ne bağlı olarak Şarkiyat Enstitüsü’nü kurmuşlardır.

 

Yine eski adıyla Dârülfünun olan Edebiyat Fakültesi’nde 15 Ağustos 1900’de yapılan düzenlemede hazırlanan ders programında yer alan Arap Edebiyatı ve Fars Edebiyatı dersleri, 1938 yılından itibaren Helmut Ritter’in katkılarıyla Arap-Fars Filolojisi adıyla tek kürsü içinde verilmeye başlanmıştır. 1963 yılından itibaren iki ayrı kürsü halinde faaliyet göstermeye başlayan bu bölüm, bu öğretimini 1981 yılında 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’nun yürürlüğe girişine kadar Arap Filolojisi, Fars Filolojisi ve Pakistan Kültürü kürsülerince sürdürmüş, 1994 yılında da Urdu Dili ve Edebiyatı’nı bünyesine katarak bugünkü şeklini almıştır.

2.       Kuruluş Amacı ve Hedefi

 Fars Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Farsça öğretiminin yanı sıra Fars edebiyatının klasik ve modern dönemleriyle ilgili araştırmaların yapılmasını; bu dilde yazılmış kaynaklarda yer alan Türk tarihine ve kültürüne ait bilgilerin incelenip derlenmesini ve yayınlanmasını; Türk dili, kültürü, tarihi ve edebiyatı ile ilgili Farsça yazılmış el yazması ve eski Türkçe matbu kaynakların tenkitli neşirlerinin ve çevirilerinin yapılarak gün ışığına çıkarılmasını, karşılaştırmalı dil ve edebiyat çalışmalarının yapılmasını, yakın disiplinlerde bu sahada çalışanlara alt yapı malzemesini ve konforunu hazırlamayı, dilimizin ve kültürümüzün Farsça konuşan ülkelerde tanıtılmasını amaçlamaktadır.

Bu amaç doğrultusunda, 1933 üniversite reformundan beri önce lisans ve doktora, YÖK’ün kurulmasından sonra da lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde öğrenci yetiştirilmesi sürdürülmektedir.

3.       Fars Dili ve Edebiyatı Mezunlarının Çalışma ve İş Alanları

Fars Dili ve Edebiyatı programından mezun olan öğrencilere Fars Dili ve Edebiyatı filologu unvanı verilmektedir. Mezun olanların bir kısmı akademik hayatı sürdürürken bir kısmı da İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı kurumlarda, Emniyet Genel Müdürlüğü, TRT, Silahlı Kuvvetler, Haber Alma Teşkilatı,  Devlet Arşivleri, Vakıf kuruluşları, yazma eser kütüphaneleri, elçilikler, konsolosluklar, görsel ve yazılı basın kuruluşlarında çalışabilirler. Ayrıca turizm acentelerinde ve özel sektörde mütercim-tercüman olarak çalışma olanağı bulabilmektedirler.

4.       Öğretim Faaliyetleri 

a. Lisans Programları 

Örgün Öğretim 

İkinci Öğretim   

b. Yüksek Lisans Programı  

Güz Yarıyılı

• Bilimsel Araştırma Teknikleri

Bilimsel araştırma yapabilmek için gerekli temel bilgilerin verilmesi, kütüphaneden faydalanma yöntemlerinin öğretilmesi vs. amaçlanmaktadır.

• Seminer

Belli bir konu çerçevesinde öğrencilerin sunum yapabilmesi ve bunu makaleye dönüştürebilmeleri hedeflenmektedir.

• Manzum Edebî Metinler

Samaniler döneminden başlayarak günümüze kadar klasik tarzda şiir yazan şairlerden seçmeler okutulmaktadır.

• Mensur Edebî Metinler

Klasik ve modern dönemde yazılmış Farsça edebî eserlerin incelenmesi ve bu metinlerin Türkçe çevirileri yapılmaktadır.

• Aruz

Aruzun tanımı, temel öğeleri, aruz bahirleri verilerek klasik Fars şiirinin aruz ölçüsüyle çözümlemesi yapılmaktadır.

• Mukayeseli Edebiyat

Fars edebiyatı ile ona paralel konular ve mazmunlar içeren Türk ve Arap edebiyatının karşılaştırılması, edebiyatlar arasında benzer metinlerin çözümlemesi yapılmaktadır.

Bahar Yarıyılı

• Modern Fars Şiiri

Modern Fars şiirinin önemli temsilcilerinden Nîmâ Yûşîc, Ferîdûn-ı Tevellelî, Mehdî Ehavân-ı Sâlis, Furûg-ı Ferruhzâd, Sohrâb-ı Sipihrî ve Ahmed-i Şâmlû gibi şairlerin şiirleri okutulmaktadır.

• Edebi Sanatlar

Edebî sanatlara dair klasik ve modern dönemde yazılmış eserler tanıtıldıktan sonra, söz ve mânâ sanatları anlatılarak şiir üzerinde uygulama yapılmaktadır.

Dönemlere göre Fars nesri ve şiirinde üsluplar sınıflandırılarak örnek metinler okunmaktadır.

• Fars Şiirinde Mazmunlar

Fars şiirinde kullanılan mazmunlar örneklerle anlatılmakta ve Türk şiiriyle karşılaştırması yapılmaktadır.

 

c. Doktora Programı